Za górami za lasami…

Tak zaczyna się niejedna opowieść, niejedna historia.
Święto Kultury Łemkowskiej Łemkowska Watra w Zdyni (łem. Żdynia) to czas corocznych, niezwykle ważnych dla Łemków spotkań: pokoleniowych, rodzinnych, przyjacielskich. Spotkań, które jednoczą nas wspólną pieśnią, gromadzą wokół spraw ważnych. Taki był początkowy zamysł Władysława Grabana i osób związanych z Reprezentacyjnym Zespółem Pieśni i Tańca Łemkowyna z Bielanki. Pierwsze Watry były warsztatami artystycznymi tego zespołu, które z roku na rok przybierały na sile.
Łemkowska Watra wędrowała po Łemkowszczyźnie, najpierw do Czarnej (koło Uścia Gorlickiego) w latach 1983, 1984, później zawędrowała do Hańczowej w 1985 r. i Bartnego w latach 1986, 1987, 1988 i 1989. Początkowo były to niewielkie, nieformalne spotkania, a z czasem ewoluowały do dzisiejszej formy dużego festiwalu. Wszystkie te zmiany to owoce wieloletniej i wytężonej pracy wielu ludzi.

ZDYNIA
Zdynia — (łemkowska nazwa miejscowości Ждиня) jest niewielką wioską, jedną z wielu w Beskidzie Niskim. Spośród reszty miejscowości wyróżnia ją wyjątkowa malowniczość i magnetyzm, który raz w roku, w lipcu, przyciąga Łemków (i nie tylko Łemków!) z całego świata.
Od 1990 roku Łemkowską Watrę organizuje Zjednoczenie Łemków w Zdyni, to tu Watra zagościła na dobre. Wydarzenie to rozbudowało się, wyrosło z czasem, zwiększyła się zarówno wielkość jak i zasięg imprezy. Z czasem zmodernizowano także obiekt, na którym się odbywa. Teren Watry to 2,5 hektara ogrodzonego terenu z rozbudowaną infrastrukturą gastronomiczno-sanitarną, amfiteatr, scena z zapleczem scenicznym oraz mini skansen. Łączny areał festiwalu to 9,5 ha.